پس از آنکه عقد بیع جاری شد و کارهای نهایی از جمله انعقاد مبایعه نامه صورت گرفت آثاری بر مبیع وارد است که این آثار بیشتر مربوط به تسلیم مبیع و یا ثمن است چرا که ممکن است مبیع از همان ابتدا مشکل داشته و قابل تسلیم نباشد، پس از انعقاد قرارداد دچار مشکل شده باشد و قابل تسلیم نباشد و… . شرایط بسیاری می تواند باعث ایجاد مشکل در تسلیم مبیع باشد و یا در بهای مبیع ممکن است مشکلاتی از قبیل معسر شدن خریدار از پرداخت ثمن پیش آید ما در ادامه سعی داریم مشکلاتی را که نسبت به تسلیم مبیع پس از نگارش مبایعه نامه و قطعی شدن معامله حاکم است خدمتتان عرض کنیم:
موانعی که ممکن است پس از نگارش مبایعه نامه نسبت به تسلیم مبیع حاکم باشد
نسبت به مقدار مبیع موارد مختلفی از جمله عین معین، کلی در معین و … باشد شرایط تسلیم متفاوت است. برای مثال شما برای معامله ملکی با طرف مقابل مبایعه نامه را تنظیم کرده اید و قرارداد شما یک ملک مشخص با متراژ معین و قابل لمس است در واقع شما بر سر یک ملک معین توافق کرده اید و بایع موظف است عین آن را به شما تسلیم کند که نسبت به تسلیم شرایط مختلفی حاکم است در ادامه این شرایط را بیان می کنیم؛
زمان تسلیم: به چهار نوع تقسیم می شود؛
- بیع نقد: گاهی پس از آنکه مبایعه نامه نگارش شد مالک موظف است که مبیع را تسلیم و خریدار هم موظف است که ثمن را تسلیم کند یا زمان معینی جهت پرداخت تعیین شود. در بیع نقد شرایط به گونه ای است که برای هیچ یک از مبیع و ثمن اجلی معین نشده است.
- بیع سلم: بیعی که به محض نگارش مبایعه نامه باید ثمن معامله فورا پرداخت شود اما برای تسلیم مبیع اجلی معین نشده است
- بیع نسیه: بیعی که تادیه ثمن مدت دارد اما تسلیم مبیع فاقد اجل است
- بیع کالی به کالی: بیعی که هم برای تسلیم مبیع و هم ثمن اجل معین شده که چنین بیعی باطل است
- حق حبس: این حق به هر یک از بایع و مشتری این امکان را می دهد تا زمانی که طرف مقابل مال خود را تسلیم نکرده از تسلیم مال خودداری کند، برای این کار هر دو طرف در دادگاه حاضر می شوند و هر یک مالی را که باید به طرف دیگر بدهد به دادگاه می سپارد تا دادگاه هر کدام را به صاحبش رد کند. برای تحقق حق حبس لازم است؛
- هیچ یک از مبیع و ثمن موجل نباشد
- نباید هیچ یک از طرفین مورد معامله خود را به طرف دیگر تسلیم کرده باشد و از طرفی اگر مبیع یا ثمن قابل تجزیه باشد و قسمتی از آن تسلیم شده باشد حق حبس نسبت به تسلیم نشده باقی است.
- مکان تسلیم: در صورتی که هر یک از طرفین مکان معینی را نسبت به تسلیم معین کرده باشند باید در همان مکان جهت تسلیم حاضر شوند در غیر این صورت باید در محل وقوع عقد نسبت به تسلیم حاضر شوند و هر یک مال خود را به دیگری تسلیم کند.
- هزینه تسلیم: مخارج مربوط به تسلیم مبیع بر عهده فروشنده و مخارج تادیه ثمن بر عهده خریدار است
- تلف مبیع قبل از تسلیم: اگر مبیع قبل از تسلیم شدن به مشتری تلف شود بیع منفسخ می شود و باید ثمن به مشتری مسترد شود.
کلام آخر
شرایط بسیاری برای عقد بیع لازم است از جمله ایجاب و قبول، انعقاد مبایعه نامه و … که همگی بسیار مهم هستند اما نحوه و زمان تسلیم مبیع و ثمن مسئله بسیار مهمی است و همانگونه که در مطلب قبلی ذکر شد شامل شرایط مختلفی است که قانون برای همه آن ها راه حل دارد. سعی کنید نسبت به نحوه تسلیم مبیع و ثمن به صورت دقیق به توافق برسید.