اجاره نامه به معنی مکتوب کردن توافق موجر و مستاجر است. در عالم حقوق پس از ایجاب و قبول مابین موجر و مستاجر عقد جاری می شود و هیچکدام از طرفین نمی توانند آن را برهم بزنند. اجاره نامه برای زمانی است که اگر طرفین به مشکلی برخورد کردند بتوانند بدان استناد کنند و طرح دعوا نمایند. روش های مختلفی برای تنظیم اجاره نامه وجود دارد. قدیمی ترین و آسانترین روش تنظیم قرارداد اجاره روش دستی است. روش دستی بسیار آسان است و با یک خودکار و یک برگ کاغذ ممکن است اما برای برای دنیای امروز زیاد روش مناسبی نیست. روش دستی از نظر قانونی از درجه اعتبار پایینی برخوردار است. دومین روش تنظیم قرارداد اجاره روش بنگاهی است. روش بنگاهی در بنگاه و در کاغذ مخصوص تنظیم می شود. شرایط قانونی تنظیم اجاره نامه در روش بنگاهی رعایت می شود به همین دلیل از روش دستی معتبرتر است. بهترین و معتبرترین روش تنظیم قرارداد اجاره روش رسمی است. قرارداد رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود.
مقایسه سه روش دستی، بنگاهی و رسمی اجاره نامه
در مقایسه این سه روش تنظیم اجاره نامه درجه اعتبار بیشتر از هر چیز دیگری مورد توجه قرار می گیرد. تفاوت ها و شباهت هایی بین این سه روش وجود دارد که در ادامه بررسی خواهد شد.
اجاره نامه دستی
قرارداد اجاره دستی یکی از انواع روش های تنظیم قرارداد اجاره است. در مواقعی که طرفین شناخت زیادی از یکدیگر دارند اقدام به تنظیم قرارداد دستی می کنند. روش دستی به دلیل اینکه ممکن است شرایطی را که در عالم حقوق برای یک قرارداد قانونی تعریف شده است نداشته باشد اعتبار پایینی دارد. مهمتر از هر چیزی در نگارش قرارداد رعایت اصول نگارش است. زمانی که یک اجاره نامه دستی تنظیم می شود امکان اشتباه زیاد است. در بسیاری موارد پیش آمده که طرفین به مشکل برخورد کرده اند و در دادگاه طرح دعوا نموده اند. دعواهایی وجود دارد که قرارداد آن ها دستی بوده و به دلیل عدم رعایت اصول قانونی قرار رد صادر شده است. البته نمی توان گفت قرارداد دستی بی اعتبار است. قرارداد دستی بی اعتبار نیست اما اصول و قوانین در تنظیم هر نوع قراردادی دخیل است. بهتر است در صورت امکان قراردادهای خود را به صورت رسمی یا بنگاهی تنظیم کنید.
اجاره نامه بنگاهی
بنگاه ها مکان هایی برای خرید و فروش، اجاره، رهن و تنظیم قراردادهای اجاره، قراردادهای بیع و… هستند. از نظر درجه اعتبار قرارداد بنگاهی مابین قرارداد دستی و قرارداد رسمی قرار دارد. بنگاه ها در موضوع اجاره، رهن و بیع نقش واسطه را دارند. تفاوت عمده قرارداد بنگاهی با دستی در پرداخت حق کمیسیون است. اگر بخواهید یک قرارداد اجاره را به صورت دستی تنظیم کنید در صورتی که نفر سومی آن را نگارش کند پرداخت حق التحریر الزامی نیست. در صورتی که بنگاه قرارداد اجاره را تنظیم کند پرداخت حق کمیسیون و حق التحریر الزامی می باشد. شاید عده ای به دلیل مساله حق کمیسیون از رفتن به بنگاه و تنظیم قرارداد اجاره خودداری کنند. واقعیت امر آن است اگر شما حق کمیسیون پرداخت کنید ضرر نخواهید کرد. قراردادی را که در بنگاه معاملات تنظیم می کنید در صورت بروز مشکل در دادگاه از لحاظ اعتبار چیزی از سند رسمی کم ندارد.
اجاره نامه رسمی
همانگونه که از نام این روش بر می آید اجاره نامه رسمی یک سند رسمی است که باید در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شود. دفاتر اسناد رسمی به دفاتری می گویند که دارای مجوز بوده و زیر مجموعه اداره ثبت می باشند. افرادی که در دفاتر اسناد رسمی کار می کنند خود تحصیل کرده رشته حقوق هستند. از مزیت های این روش این است که اگر مشکلی مابین طرفین ایجاد شود نیازی به مراجعه به دادگاه نیست. در صورت بروز مشکل از جانب مستاجر موجر می تواند به دفتر اسنادی که قرارداد تنظیم شده مراجعه کند. دفتر ثبت سند اجراییه ای را برای اداره ثبت ارسال می کند این اجراییه پس از 48 ساعت اجرا می شود. هزینه تنظیم سند رسمی نسبت به روش بنگاهی بسیار کمتر است. یکی از روش های کلاهبرداری در قراردادهایی مانند اجاره و بیع اجاره دادن یا فروختن چند باره ملک به چند نفر است. زمانی که قرارداد رسمی باشد دیگر نمی توان ملک را به چند نفر اجاره داد و یا فروخت.