قرارداد پیمانکاری یکی از انواع قراردادهایی است که از هر لحاظ دارای اهمیت حقوقی می باشد. از زمانی که یک کارفرما قرارداد را با پیمانکار منعقد می کند انتظار دارد علاوه بر کیفیت بالای کار، صرفه جویی در هزینه و جلوگیری از خرج های اضافی و بی مورد در صورت بروز مشکل یا خسارت ضمانتی جهت جبران از طرف پیمانکار وجود داشته باشد. در زمان مکتوب نمودن قرارداد پیمانکاری کارفرما و پیمانکار باید یک شرایطی را در نظر بگیرند که ضامن قرارداد باشد. در صورت تخطی از شرایط تعیین شده باید برای دیگری امکان طرح دعوا در دادگاه وجود داشته باشد. اگر پیمانکار به جزئیات پروژه دقت نکند و کیفیت کار پایین بیاید موظف است عیب را بر طرف کند و خسارت آن را بپردازد. در زمان انعقاد قرارداد پیمانکاری باید ضمانت اجرای مورد نظر تعیین شود. قراردادهای پیمانکاری در اقسام مختلفی تنظیم می شوند. ضمانت اجرا در هر یک از اقسام قراردادهای پیمانکاری با یکدیگر متفاوت است. اقسام قرارداد پیمانکاری اعم است از پیمانکاری دولتی، پیمانکاری استخدامی، عاملیت و امتیاز که در این مقاله به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
ویژگی های ضمانت اجرا در قرارداد پیمانکاری
اساسا ضمانت اجرا در قرارداد پیمانکاری باید طوری باشد که در صورت عمل بر خلاف آن برای هر یک از طرفین مستوجب کیفر و جزا خواهد بود. منظور از کیفر و جزا در قراردادهای پیمانکاری مجازاتی نیست که برای شخصی که عمل مجرمانه انجام داده است، منظور از کیفر و جزا خسارتی است که طرف خاطی باید بپردازد. اصولا ضمانت اجرا در هر قراردادی شرایط زیر را دارد؛
- استقلال ندارند و تابع موافقت نامه اند.
- شرایط عمومی و خصوصی در ضمانت اجرا با یکدیگر متفاوت است.
- عمل بر خلاف شرایط پیمان برای هر یک از طرفین پیمان مستوجب کیفر خواهد بود
شرایط عمومی و خصوصی در قرارداد پیمانکاری
بعضی از ضمانت اجراها قابل اجرا و استنکاف می باشند اما بعضی دیگر این ویژگی را ندارند. در حالت کلی ضمانت اجراها به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند؛
- بعضی از شرایط در قراردادها هیچگونه ضمانت اجرایی ندارند و در صورت استنکاف یا تخلف هر یک از طرفین از این شرایط طرف مقابل هیچگونه اقدامی نمی تواند انجام دهد. دسته ای از شرایط جنبه توضیحی دارند و هیچگونه ضمانت اجرایی ندارند. دسته ای از شرایط در قرارداد با اینکه جنبه توضیحی نداشته و کاملا ضروری و لازم اند اما باز ضمانت اجرایی برای آن ها وجود ندارد.
- دسته دوم شرایط عمومی و خصوصی ضمانت اجرای لازم را داشته و این شرایط همان شروط حقوقی قرارداد هستند. ضمانت اجرای این گونه شرایط به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول شرایطی هستند که ضمانت اجرای مالی دارند اما در اصل قرارداد خللی وارد نمی کنند. دسته دوم ضمانت مالی نداشته اما موجودیت قرارداد را از بین می برند.
اقسام عمومی قرارداد پیمانکاری
قرارداد پیمانکاری اقسام مختلفی دارد هر یک از اقسام شرایط خاص خودشان را دارند. اسامی اقسام قرارداد پیمانکاری در ابتدای مقاله بیان شد در این بخش قصد داریم به توضیح هر یک از اقسام نام برده بپردازیم؛
پیمانکاری دولتی
در این نوع قرارداد اداره یا موسسه دولتی انجام عمل یا فروش کالایی را به شخص یا اشخاصی معین واگذار می کند که به این افراد مقاطعه کار می گویند. از ویژگی های این نوع قرارداد بهای معین، شرایط معین و مدت معین می باشد. موضوع مقاطعه می تواند حمل و نقل، راهسازی یا انجام عمل باشد.
امتیاز
قراردادی که به موجب آن اداره یک کار عام المنفعه یا بهره برداری از یک ثروت ملی به یک شخص یا اشخاص معینی واگذار می شود. دستمزد پیمانکار از مصرف کنندگان یا توسط دولت پرداخت می شود.
عاملیت
قراردادی که یک موسسه عمومی با شخص یا اشخاص معینی در مقابل حق العملی مشخص منعقد می کند مانند قراردادهای مطالعه، تالیف، مشارکت.
قرارداد استخدامی
قراردادی که به موجب آن دولت شخص معینی را با اجرت معینی و برای مدت معینی استخدام می کند.
کلام آخر
قرارداد پیمانکاری جز عقود لازم می باشد. عقود لازم به عقودی می گویند که پس از انعقاد هیچکدام از طرفین قرارداد امکان فسخ آن را ندارند. پس از انعقاد قرارداد پیمانکاری عمل به مفاد آن برای هر دو طرف الزامی می باشد. زمانی امکان فسخ قرارداد وجود دارد که شرایط فسخ در قرارداد مشخص شده باشد.