قرارداد پیمانکاری یک قرارداد قانونی است که مابین کارفرما و پیمانکار منعقد می گردد. زمانی که شرکت های خصوصی یا دولتی یا اشخاص حقیقی بخواهند یک پروژه را تقبل کنند علاوه بر تامین بودجه مورد نیاز باید افرادی را استخدام کنند که در مراحل مختلف پروژه وارد شوند و هر کدام بخشی از کار را بر عهده بگیرند تا پروژه به سر انجام برسد. معمولا پیمانکار برای قسمت اجرایی پروژه استخدام می شود. در بعضی مواقع بخش نظارت و مدیریت هم بر عهده پیمانکار است. اصل قسمت اجرایی پروژه است چرا که بیشترین نیروی کار و هزینه در این بخش در نظر گرفته می شود. بخش اجرایی ماحصل تمام تلاش ها، هزینه های اولیه و مجوزها و محصولی است که کارفرما از پیمانکار انتظار دارد. قرارداد پیمانکاری یک قرارداد تشریفاتی است. قرارداد پیمانکاری به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود ما در ادامه به دو مورد آن اشاره خواهیم کرد؛
قرارداد پیمانکاری پرداخت کلی
در این نوع قرارداد پیمانکاری هزینه های کار کاملا مشخص و تعیین شده است. قیمت هایی که برای این نوع قرارداد در نظر گرفته شده است به دو دسته ثابت و شناور تقسیم می شود.
کاربرد قرارداد پیمانکاری پرداخت کلی
قرارداد پیمانکاری کاربرد بسیاری دارد که در 5 دسته برای شما توضیح خواهیم داد.
- محاسبه دقیق قیمت در زمان کافی.
- در صورتی که طبق محاسبات انجام شده تغییرات کمی در طول پروژه مورد انتظار باشد و کنترل مالی مشکل نباشد.
- در صورتی که کارفرما حجم مالی در گردش را قبل از عقد قرارداد محاسبه کند( خودش یا شخصی دیگر).
- در صورتی که کارفرما بخواهد بر تمامی امور کنترل داشته باشد اما در جزئیات دخالتی نکند.
- در صورتی که ریسک مرحله اجرایی پروژه پایین باشد.
مضرات قرارداد پیمانکاری پرداخت کلی
درست است که قرارداد پیمانکاری مزایای زیادی دارد اما مضراتی هم دارد که در ادامه بدان اشاره شده است.
- زمانی را که برای تکمیل طراحی صرف می شود بسیار طولانی خواهد بود این امر زمان کلی پروژه و هزینه مالی را افزایش می دهد.
- کارفرما هیچگونه نظارت و تاثیری در برنامه پیمانکار ندارد.
- گاهی به دلیل اطلاعات کافی در زمان مناقصه کیفیت انجام پروژه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
- ممکن است پروژه به دلیل عدم همخوانی طراحی های کارفرما با نظرات پیمانکار از هدف اصلی خود منحرف شود و کیفیت آن پایین بیاید.
قرارداد پیمانکاری دائمی
بعضی از موضوعات به صورت دوره ای تکرار می شوند. در این موارد کارفرما برای صرفه جویی در هزینه های مربوط به مناقصه و سرعت بخشی به زمان عملیات پیمانکاری این نوع قرارداد را با پیمانکار منعقد می کند.
این قرارداد به سه دسته سریالی، قابلیت تغییر و دوره زمانی محدود تقسیم بندی می شود.
مزایای قرارداد پیمانکاری دائمی
- به دلیل وجود موعد معین، قابل برنامه ریزی، اطلاع پیمانکار از سود کار در آینده وی قیمت کمتری را پیشنهاد می کند.
- صرفه جویی در هزینه های برگزاری مناقصه و آماده سازی مقدمات.
- به دلیل اینکه در شرایط اضطراری نیازی به صرف هزینه جدید و زمان طولانی جهت انتخاب پیمانکار نیست سبب افزایش بهره وری می گردد.
- به دلیل همکاری بلند مدت پیمانکار و کارفرما پیمانکار از کیفیت و سرعت عمل درخواستی آگاهی بیشتری دارد.
- این نوع قرارداد به کارفرما و پیمانکار در پیش بینی هزینه ها کمک خواهد کرد.
معایب قرارداد پیمانکاری دایمی
قرارداد دائمی به دلیل استمرار سود بیشتری به پیمانکار خواهد رسید. ممکن است به علت عدم آگاهی پیمانکار از این موضوع قیمت بالاتری پیشنهاد دهد و پیمانکار علیرغم شایستگی از رقابت خارج شود.
در صورتی که پیمانکار عملیات اجرایی را در یک فاز با تاخیر انجام دهد جو بی اعتمادی نسبت به وی افزایش خواهد یافت.
باید مفاد پیمان به صورت منظم بازبینی شود. در صورت عدم بازبینی ممکن است کارفرما مجبور به پرداخت هزینه های بیشتر شود و مجددا مناقصه برگزار کند.
آیا می توان قرارداد پیمانکاری را بر هم زد؟ قراردادها در عالم حقوق به دو دسته لازم و جایز تقسیم بندی می شوند. قراردادهای لازم به قراردادهایی اطلاق می شود که قابل بر هم زدن نیستند. قراردادهای جایز در هر زمانی قابل بر هم زدن است. در کل اصل بر لازم بودن قراردادها است. طبق ماده 10 و 219 قانون مدنی قرارداد پیمانکاری جز عقود لازم است و نمی توان آن را بر هم زد. آیا امکان فسخ قرارداد پیمانکاری وجود دارد؟ بله. طبق ماده 46 و 48 قانون مدنی در صورتی که پیمانکار تخلف نماید و بر اساس مقتضیات عمومی قرارداد را فسخ نماید کارفرما مجاز به فسخ قرارداد است.